Continuïteit

De wereld gaat langzaamaan wat verder open. Er wordt weer gerepeteerd, er is (hetzij minimaal maar toch) perspectief op voorstellingen, shows en festivals. Sommigen zingen zo weer aan. Ogenschijnlijk moeiteloos. Andere artiesten ervaren verminderde soepelheid, vermoeidheid en een heel groot vraagteken bij waar te beginnen. Uiteraard doen we niet aan opbouwen want hey, we know the drill. “Dit kon ik altijd, dus dat moet nu ook kunnen”. We lijken net mensen. Ik ken het zelf ook: het willen opgaan in alle liedjes waardoor je ooit bent gaan zingen. Knetter-onverantwoord, uren en een stuk. Dus ik gun mezelf af en toe een speelkwartiertje en plak er dan een korte, functionele cool down achteraan. Vroeger toen ik 14 was, studeerde ik uren. Moeiteloos. Soms op een heel album maar soms ook op één song. Ik begon om 15.00u als ik uit school kwam, ging om 18.00u even eten en stopte om 21.00u na herhaaldelijk en dwingend vragen van de familie beneden. Mijn stem nog zwaar in de groei, hormonen all over the place, nul techniek. Dag in, dag uit. Avec plaisir.

Zelf ben ik er van overtuigd dat het gebrek aan kennis én het gebrek aan angst maakte dat ik alles kon. Vanaf het moment dat ik zangles kreeg ging ik over zingen nadenken. Op het conservatorium werd dat nog eens onder een vergrootglas gelegd. Ik heb meerdere malen stemproblemen gehad tijdens mijn studie. Dankzij mijn fantastische logopediste Ellen Joosten die destijds al wist hoe belangrijk een veilige omgeving was en mijn doorzettingsvermogen ben ik daar uitgekomen. Aan mijn zangdocenten heb ik in dat opzicht vrijwel niets gehad. Dat is niet heel raar. Er was weinig tot geen kennis op dat vlak bij zangdocenten en mede daardoor heerste er een taboe op stemproblematiek. Het paste niet in de tijdsgeest noch bij de personen om het antwoord “Ik weet het niet” te geven. “Jij wordt nooit een zangeres met dit labiele instrument”. “Jij hebt een moeilijke stem”. “Je stem sluit niet, je bent hees en dat is een groot probleem”.

Inmiddels weten we dat verminderde sluiting bij het grootste deel van alle vrouwenstemmen voorkomt. In die tijd sprak men van 70% en tegenwoordig van 90%. De KNO arts schreef een brief met het ‘vonnis’ en door grondige uitleg van mijn logopediste leerde ik de terminologie begrijpen en ging ik op zoek naar een oplossing. Twee keer ben ik genezen van noduli (stemknobbeltjes) en een keer ben ik geopereerd aan een hematoom op mijn stemplooi (stress na mijn auto ongeluk). Door de body in de stem die veroorzaakt wordt door trilling in de eerste plaats (sluiting komt daarna) terug te vinden, de connectie met het lijf en de oerovertuiging dat ik wel degelijk zangeres zou worden heb ik mezelf terug geknokt in het werkveld. Onlangs mocht ik na twee keer Covid en veel laryngitis toch prachtige, stevige, witte, sluitende (!) stemplooien zien. Vroeger zag het er daar heel anders uit. Een mooie bevestiging op mijn visie. Ik voelde me verrukt en enthousiast en was tegelijk geraakt. Het was helend.

Artiesten die mij kennen als vocal coach weten dat ik vaak vragen stel over het mentale deel van zingen. Want veel issues hebben niets met techniek of zelfs met zingen te maken. Maar alles met veiligheid, hoe jij in het leven staat en hoe je zenuwstelsel werkt. Omdat dat de aansturing is van álles en dus ook je vocal skills. Zing je vanuit vertrouwen of vanuit angst? Zing je om iets te bewijzen of zing je omdat je niet anders wilt? Wat ben je gaan geloven along the way en waardoor? Als je dit helder hebt kun je leerdoelen concretiseren en werken aan meer grip. Door heel goed te luisteren naar de meest minuscule verschillen leer je je gangen kennen als vocalist. Vocalisten zijn zeer volhardend, übergevoelig met een groot (werk)ego, mega-onzeker, maar ook grappig en vol zelfspot en vreselijk warm en gul als ze zich veilig en gehoord voelen. Hoe lang je zingt is niet bepalend voor hoe fijn je zingt. Hoe goed je zingt ook niet. Het is de continuïteit die vertrouwen geeft in het ambacht. Het is de overgave in de onvolmaaktheid die je de kracht geeft. Want als je niets verdedigt heb je ook niets te verliezen.

Zorg voor continuïteit op een manier die bij je past. Studeer liever twee keer een kwartier per dag of om de dag gericht (wat wil je versterken in je stem?) en zing daarnaast nog zoveel als voor jou goed voelt, maar sla je training niet over. Al ben je doorwinterd artiest, stemprofessional, ken je alle klappen van de zweep… onderhoud is preventief helend, mentaal versterkend en het meest effectief in welke situatie dan ook. Bewust zingen is iets anders dan ‘checken of ik het nog kan’ of ‘checken of ik het alweer kan’. Met andere woorden: Maak van het einde van deze lockdown geen lockup door jezelf te overvragen. Hou je stem te vriend. Wees zacht voor jezelf. Houd jezelf én je stem veilig.

Nice and steady.